اولین تصویری که از واژه " پولشویی " ( Money Laundering ) به ذهن خطور می کند ، مربوط به فردی است که در حال شست و شوی حجم زیادی از اسکناس های کثیف است ! در واقع او پول را می شوید ! این تصویر با ماهیت جرم پولشویی تفاوتی اساسی دارد .

شاید بد نباشد در ابتدا تاریخچه پیدایش کلمه "پولشویی" را بازگو کنیم . در دهه 1930 گروه آل کاپون ها در کشور آمریکا فعالیت های مجرمانه زیادی شامل قاچاق مواد مخدر ، قمار ، فحشا ، اخاذی و.... داشتند که این فعالیت ها درآمد بسیار زیادی را نصیب آن ها می کرد . دغدغه اصلی این گروه تبهکاری عبارت بود از : نحوه خرج این پول هنگفت ، یا نگهداشت آن در بانک و بیا نشان دادن اینکه این پول از کارها و فعالیت های قانونی بدست آمده است . آن ها برای حل این موضوع ، زنجیره ای از مغازه های خشکشویی ( Laundering ) را در سطح شهر دایر کردند و پول های نامشروع ( کثیف ) خود را از طریق این مغازه ها وارد چرخه اقتصادی جامعه کردند .

پس از کشف نحوه کار آن ها ، با توجه به اینکه آن ها پول کثیف خود را از طریق خشکشویی ها وارد جامعه می کردند ، واژه پولشویی رایج شد ! بنابراین اگر آن گروه ، صنعت دیگری را برای ورود آن پول های کثیف به چرخه اقتصادی برمی گزید ، شاید در حال حاضر به جای واژه پولشویی ، واژه دیگری برای این جرم اقتصادی مصطلح شده بود .

همانطور که اشاره شد ، گروه های خلافکار ، پس از کسب پول های هنگفت به دنبال راهی هستند تا نشان دهند این پول از فعالیت های قانونی بدست آمده است تا از گزند ماموران و قانون در امان بمانند . به همین منظور آن ها سعی می کنند این پول را وارد چرخه اقتصادی کنند . به این مرحله ، مکان یابی یا استقرار ( Placement ) می گویند . فرض کنید آن ها پول خود را وارد یک حساب بانکی می کنند . سپس آن ها شروع به جابجا کردن این پول می کنند . مثلا" بعد از مدتی ممکن است این پول را از حساب بانک خارج و با آن املاک خریداری کنند ، پس از آن ، املاک را فروخته و وارد بورس شوند و سهام بخرند ، سپس آن سهام را فروختخه و با آن عتیقه جات بخرند و ... .

این نقل و انتقالات و هدف از انجام آن ، صرفا" برای گم کردن منشا پول به وسیله ایجاد شبکه ای از مبادلات مالی پیاپی می باشد . به این مرحله استتار یا لایه لایه کردن (Layering ) می گویند . این مرحله ممکن است در کشورهای مختلف و در سیستم های مالی گوناگون اتفاق بیافتد . در مرحله آخر پول هایی که در سیستم های مختلف مالی در سراسر دنیا گردش پیدا کرده و منشا غیرقانونی آن به واسطه مجموعه مبادلات پیچیده مخفی شده و قانونی جلوه داده شده اند ، بدون هیچ نگرانی توسط پولشویان در هر کار و فعالیتی که بخواهند ، مورد استفاده قرار می گیرد . این مرحله را یکپارچه سازی ( Integration ) می نامند . در این مرحله ، تشخیص پول های کثیف از اموال مشروع بسیار مشکل است .

آثار پولشویی :
هنگامی که پولی با حجم بسیار بالا که از فرآیندهای غیرقانونی بدست آمده است ، وارد بازارهای مالی مانند بانک ، بورس ، ارز ، خرید و فروش املاک و یا بیمه شوند تعادل این بازارها را بر هم می زنند . زیرا همانطور که گفته شد این حجم پول بعد از ورود به هر یک از بازارهای مالی ، برای رد گم کردن ، پس از مدت کوتاهی مجددا" خارج می شود . از طرفی بخش خصوصی که منابع مالی خود را با زحمت و از طریق قانونی بدست آورده ، مجبور به رقابت با کسانی است که یک شبه پول هنگفتی از راه های خلاف قانون کسب کرده اند . لذا می توان گفت که از جمله آثار منفی اجتماعی - اقتصادی پولشویی ، انتقال قدرت اقتصادی از بازار سرمایه ، دولت و شهروندان به مجرمان و سازمان های مرتبط با آن ها است که این موضوع تبعات مخربی را برای همه ارکان و اجزای جامعه در پی خواهد داشت . از طرفی این گونه پول ها می تواند تامین کننده هزینه های عملیات های تروریستی و حمایت از چنین گروه هایی باشد .
اقدامات انجام شده در زمینه مبارزه با پولشویی :
همگام با جامعه جهانی ، قانون مبارزه با پولشویی در سال 1386 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسد و در سال 1388 نیز آئین نامه اجرایی آن تصویب و ابلاغ شد . به موجب ماده (4) قانون مزبور ، شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست وزیر امور ااقتصادی و دارایی و با عضویت وزرای بازرگانی ، اطلاعات ، کشور و رئیس کل بانک مرکزی تشکیل شد . این نهادبه عنوان نهاد مسئول در این زمینه شناخته می شود .
پولشویی و بیمه :
همانگونه که ذکر شد بیمه نیز به عنوان یکی از بازارهای مالی گسترده ، می تواند مورد استفاده پولشویان قرار گیرد . به همین لحاظ دستور العمل های اجرایی مبارزه با پولشویی در صنعت بیمه نیز در تاریخ 1390/10/12 به تصویب شورای عالی مبارزه با پولشویی رسیده است . دستورالعمل های اجرایی مزبور در این حوزه عبارتند از :
دستورالعمل شناسایی متقاضیان خدمات بیمه ای
دستورالعمل نحوه شناسایی عملیات بیمه ای مشکوک و مراقبت از اشخاص مظنون در موسسات بیمه
دستورالعمل مبارزه با پوشویی در حوزه ارائه خدمات بیمه الکترونیکی
دستورالعمل ساختار و وظایف واحد مبارزه با پولشویی در صنعت بیمه
دستورالعمل مبارزه با پولشویی در عملیات بیمه ای اتکایی خارجی و معادلات برون مرزی مسلما" اولین گام برای اینکه امکان ردیابی عملیات پولشویی میسر شود ، این است که هر متقاضی بوسیله شناسه های منحصر به فرد خود مانند کدملی و یا کد اقتصادی مورد شناسایی قرار گیرد .